شاهنامه اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی، یکی از بزرگترین حماسههای جهان، شاهکار حماسی زبان فارسی و حماسه? ملی ایرانیان و نیز بزرگترین سند هویت ایشان است. شاهنامه اثری است منظوم در حدود پنجاههزار بیت در بحر متقارب مثمن محذوف (یا مقصور) (فعولن فعولن فعولن فعل (فعول)). سرایش آن حدود سیسال به طول انجامید. فردوسی خود در این باره میگوید:
آخرین ویرایشهای فردوسی در شاهنامه در سالهای ??? و ??? هجری قمری رویداد.
| |||
نام گرشاسب در اوستا، کرساسپ به معنای دارنده اسب لاغر آمده است. از القاب او در اوستا سام به معنای سیاه و نئیری من به معنای دارنده منش مردانه است. در منابع پهلوی، سام نام دیگر گرشاسب است اما در شاهنامه، سام نام فرزند نریمان فرزند گرشاسب است و مذکور است که که از سام فرزندی سپید موی به نام زال بوجود آمد. به موجب فقرات 35 تا 41 زامیاد یشت اوستا پس از آنکه جمشید فریب دیوان را خورد فره ایزدی از او جدا شد و فره نخست به قالب مرغ وارغن نشست و سپس میترا (فرشته روشنایی) فره را از او برگرفت. در دومین مرحله فره جدا شده از جمشید به فریدون از خاندان آثویان رسید که در میان مردمان از همه پیروزمندتر بود. در مرحله سوم فره جمشید به نر- مناو کرساسپه (گرشاسب نریمان) رسید که در میان مردان نیرومند از همه نیرومندتر بود.
ماییم که گه نهان و گه پیداییم گه مومن و گه یهود و گه ترسائیم تا این دل ما قالب هر دل گردد هر روز به صورتی بُرون می آییم |