در
جهان امروز بارزترین شخصیت جهان باستان کوروش شناخته شده است. زیرا نبوغ و
عظمت او در بنیانگذاری امپراطوری چندین دهه ای ایران مایه ی شگفتی است.
آزادی به یهودیان و ملت های منطقه و کشورهای مسخر شده که در گذشته نه تنها
وجود نداشت بلکه کاری عجیب به نظر می رسیده است از شگفتی های اوست.

دکتر هانری بر دانشمند فرانسوی:

این
پادشاه بزرگ یعنی کوروش هخامنشی برعکس سلاطین قسی القلب و ظالم بابل و
آشور بسیار عادل و رحیم و مهربان بود زیرا اخلاق روح ایرانی اساسش تعلیمات
زرتشت بوده است. به همین سبب بود که شاهنشاهان هخامنشی خود را مظهر صفات
نیک می شمردند و همه قوا و اقتدار خود را از خداوند دانسته و آن را برای
خیر بشر و آسایش و سعادت جامعه انسان صرف می کردند.

پروفسور آلبر شاندور:

شاهنشاهی
ایران که پایه گذار آن کوروش بزرگ است به هیچ وجه بر اساس خشونت پی ریزی
نشد بلکه عکس آن درست است. زیرا با رعایت حقوق مردمان پایه گذاری شد.
پارسی ها با مساعدت یکدیگر و به یاری پادشاهان مقتر خود عظمت و شکوهی را
در تاریخ به جای گذاشته اند که نشانه نبوغ و نژاد پاک آنان است. نژادی که
حماسه آنان را همچون آفتابی در تاریکی نشان می دهد. آنان درخششی در جهان
از خود به جای گذاشته اند که برای آیندگان نیز خواهد ماند.

ژنرال سرپرسی سایکس:

مطالب
کتاب مقدس تورات و نوشته های یونانی و سنت های ایرانی همه همداستانند که
کوروش باستانی سزاوار لقب بزرگ بوده است. مردم او را دوست می داشتند و
«پدر» می خواندنش. ما نیز می توانیم بدان ببالیم که نخستین مرد بزرگ
آریایی که سرگذشت اش بر تاریح روشن است، صفاتی چنان عالی و درخشان داشته
است. 

ژنرال سرپرسی سایکس بعد از دیدار از آرامگاه کوروش بزرگ:

من
خود سه بار از این آرامگاه دیدن کرده ام و توانسته ام اندک تعمیری نیز در
آن چا بکنم و در هر سه بار این نکته را یادآورده شده ام که زیارت آرامگاه
کوروش، پادشاه بزرگ و شاهنشاه جهان امتیاز کوچکی نیست و من بسی خوشبخت
بوده ام که به چنین افتخاری دست یافته ام. به راستی من در گمانم که آیا
برای مردم آریائی(هندو اروپایی) هیچ بنای دیگری هست که از آرامگاه بنیان
گذار دولت پارس و ایران ارجمندتر و مهم تر باشد.

افلاطون:

پارسیان
در زمان شاهنشاهی کوروش اندازه میان بردگی و آزادگی را نگاه می داشتند. از
این رو نخست خود آزاد شدند و سپس سرور بسیاری از ملت های جهان شدند. در
زمان کوروش بزرگ فرمانروایان به زیردستان خود آزادی می دادند و آنان را به
رعایت قوانین انسان دوستانه و برابری ها راهنمایی می کردند. مردمان رابطه
خوبی با پادشاهان خود داشتند. از این رو در موقع خطر به یاری آنان می
شتافتند و در جنگ ها شرکت می کردند و آزادی و مهرورزی و رعایت حقوق
اجتماعی به زیبایی انجام می گرفت.

هرودوت- تاریخ هرودوت:

هیچ
پارسی یافت نمی شد که بتواند خود را با کوروش مقایسه کند. از این رو من
کتابم را درباره ایران و یونان نوشتم تا کردارهای شگفت انگیز و بزرگ این
دو ملت عظیم هیچ گاه به فراموشی سپرده نشود.

کوروش
سرداری بزرگ بود. در زمان او ایرانیان از آزادی برخوردار بودند و بر
بسیاری از ملت های دیگر فرمانروایی می نمودند. سربازان او پیوسته برای وی
آماده جانفشانی بودند و بخاطر او از هر خطری استقبال می کردند.

پروفسور گیریشمن- ایران از آغاز تا اسلام:

کمتر
پادشاهی است که پس از خود چنین نام نیکی باقی گذاشته باشد. کوروش سرداری
بزرگ و نیکخواه بود. او آن قدر خردمند بود که هر زمانی کشور تازه ای را
تسخیر می کرد به آن ها آزادی مذهب می داد و فرمانروای جدید را از میان
بومیان آن سرزمین انتخاب می نمود. او شهرها را ویران نمی کرد و قتل عام و
کشتار نمی کرد. ایرانیان کوروش را پدر و یونانیان که سرزمینشان به وسیله ی
کوروش تسخیر شده بود وی را سرور و قانون گذار می نامیدند و یهودیان او را
مسیح خداوند می خواندند.

کنت دوگوبینو سفیر اسبق فرانسه در تهران(مورخ فرانسوی):

تاکنون
هیچ انسانی موفق نشده است اثری را که کوروش در تاریخ جهان باقی گذاشت، در
افکار میلیون ها مردم جهان بوجود آورد. من اذعان می دارم که اسکندر و سزار
و کوروش که سه مرد اول جهان شده اند، کوروش در صدر آن ها قرار دارد و
تاکنون در جهان کسی به وجود نیامده است که بتواند با او برابری کند و او
همانطور که در کتاب های ما آمده است مسیح خداوند است. قوانینی که او صادر
کرد که در تاریخ آن زمان که انسان ها به راحتی قربانی خدایان می شدند بی
سابقه بود.

هارولد لمب دانشمند آمریکایی:

در
شاهنشاهی ایران باستان که کوروش سمبل آنان است، آریایی ها درتاجگذاری به
کردار نیک- گفتار نیک- پندار نیک سوگند یاد می کردند که طرفدار ملت و
کشورشان باشند که این امر در صدها نبرد آنان به وضوح دیده می شود که خود
شاهنشاه در راس ارتش به سوی دشمن برای حفظ کیان کشورشان می تاخته است.

گزنفون مورخ بزرگ یونانی:

ما
در این باره فکر کردیم که چرا کوروش به این اندازه برای فرمانروایی عادل
مردمان ساخته شده بود. سه دلیل برایش پیدا کردیم. نخست نژاد اصیل آریایی
او و بعد استعداد طبیعی و سپس نبوغ پرورش او از کودکی بوده است.

کوروش
نابغه ای بزرگ، انسانی والامنش، صلح طلب و نیک منش بود. او دوست انسان ها
و طالب علم و حکمت و راستی بود. کوروش عقیده داشت پیروزی بر کشوری این حق
را به کشور فاتح نمی دهد تا هر تجاوز و کار غیر انسانی را مرتکب شود.
کوروش برای دفاع از کشورش که هر ساله مورد تاخت و تاز بیگانگان قرار می
گرفت امپراطوری قدرتمند و انسانی را پایه گذاشت که سابقه نداشت. او در
نبردها آتش جنگ را متوجه کشاورزان و افراد عام کشور نمی کرد. او ملت های
ملغوب را شیفته خود کرد به صورتی که اقوام شکست خورده که کوروش آنان را از
دست پادشاهان خودکامه نجات داده بود، او را خداوندگار می نامیدند. او
برترین مرد تاریخ، بزرگترین، بخشنده ترین، پاک دل ترین انسان تا این زمان
بود.

کنت دوگوبینو فرانسوی- ایران باستان:

شاهنشاهی
کوروش هیچگاه در عالم نظیر نداشت. او به راستی یک مسیح بود زیرا به جرات
می توان گفت که تقدیر او را چنین برای مردمان آفرید تا برتر از همه جهان
آن روز خود باشد.

نیکلای دمشقی:

کوروش شاهنشاه پارسیان در فلسفه بیش از هرکس دیگر آگاهی داشت. این دانش را نزد مغان زرتشتی آموخته بود.

پروفسور کریستین سن ایران شناس و استاد زبان اوستایی و پهلوی:

شاهنشاه
کوروش بزرگ نمونه یک پادشاه جوانمرد بوده است. این صفات برجسته اخلاقی او
در روابط سیاسی اش دیده می شده است. در قوانین او احترام به حقوق ملت های
دیگر و فرستادگان کشورهای دیگر وجود داشته است و سرلوحه دولتش بوده که این
قوانین امروز بین الملل نام گرفته است.

ویل دورانت- تاریخ تمدن ویل دورانت:

کوروش
از افرادی بوده که برای فرمانروایی آفریده شده بود. به گفته امرسون همه از
وجود او شاد بودند. روش او در کشورگشایی حیرت انگیز بود. او با شکست
خوردگان با جوانمردی و بزرگواری برخورد می نمود. به همین دلیل یونانیان که
دشمن ایران بودند نتوانستند از آن بگذرند و درباره او داستان های بیشماری
نوشته اند و او را بزرگترین جهان قهرمان پیش از اسکندر می نامیدند. او
کرزوس را پس از شکست از سوختن در میان هیزم های آتش نجات داد و بزرگش داشت
و او را مشاور خود ساخت و یهودیان دربند را آزاد نمود. کوروش سرداری بود
که بیش از هر پادشاه دیگری در آن زمان محبوبیت داشت و پایه های شاهنشاهی
اش را بر سخاوت و جوانمردی بنیان گذاشت.

کلمان هوار- تمدن ایرانی:

کوروش
بزرگ در سال 550 قبل از میلاد بر تخت پادشاهی ایران نشست. وی با فتوحاتی
ناگهانی و شگفت انگیز امپراطوری پهناوری را از خود به جای گذاشت که تا آن
روزگار کسی به دنیا ندیده بود. کوروش سرداری بزرگ و سرآمد دنیای آن روزگار
بود. او اقوام مختلف را مطیع خود ساخت. او اولین دولت مقتدر و منظم را در
جهان پایه ریزی کرد. برای احترام به مردمان کشورهای دیگر معابدشان را
بازسازی کرد. او پیرو دین یکتاپرستی زرتشت بود ولی به هیچ عنوان دین خود
را بر ملل مغلوب تحمیل نکرد.

مولانا ابوالکلام احمد آزاد فیلسوف هندی:

کوروش همان ذوالقرنین قرآن است. او پیامبر ایران بود زیرا انسانیت و منش و کردار نیک را به مردم ایران و جهان هدیه داد.

اخلیوس(آشیل) شاعر نامدار یونانی- تراژدی پارسه:

کوروش یک تن فانی سعادتمند بود. او به ملل گوناگون خود آرامش بخشید. خدایان او را دوست داشتند. او دارای عقلی سرشار از بزرگی بود.